Yeni koronavirüs varyantı Eris hakkında neler biliniyor?

Yeni koronavirüs varyantı Eris hakkında neler biliniyor?

Özet EG.5 (Eris) Sars-CoV-2 virüsün mutasyonu Omicron’un yeni bir alt türü olarak biliniyor. Semptomlarda belirgin bir fark yok. Yetkili sağlık kuruluşlarına göre şu an için varyantın ciddi hastalıklara neden olduğuna dair bir işaret yok. Dünya Sağlık Örgütü, varyantın oluşturduğu halk sağlığı riskini "küresel düzeyde düşük" olarak değerlendirdi. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 51 ülkede enfeksiyonlar bildirildi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 23 Ağustos itibariyle koronavirüsün yeni varyantlarının Türkiye'de görülmediğini belirtti. Mevcut Covid-19 aşılarının yeni varyantlara karşı koruyucu olup olmadığı bilinmese de aşıların ciddi hastalığa karşı koruma sağlama oranının hala yüksek olduğunu kaydediliyor. Koronavirüs hayatımıza gireli neredeyse dört yıl oluyor. Virüslerin hiçbir zaman yok olmadığını ve aslında bizimle birlikte yaşadıklarını biliyoruz. Yine de Covid-19'un yeni varyantı EG.5 namı diğer Eris, pandemi ve karantina endişesini yeniden hissettirdi. Yeni varyant hakkında şimdilik endişeye mahal yok. Sağlık yetkililerin açıklamaları ve bilimsel veriler ışığında EG.5 hakkında bilinen detayları derledik. Yeni varyant EG.5 (Eris) nedir? Sars-Cov-2 virüsü ilk ortaya çıktığı günden bu yana mutasyona uğruyor, şekil değiştiriyor ve giderek farklılaşıyor. Uzmanlara göre yeni varyantların ortaya çıkması beklenmedik bir şey değil.  Yeni varyant EG.5, 2023 yılının başında Omicron varyantının yeni bir alt türü olarak tanımlanmıştı. Yani koronavirüsün mutasyona uğramış bir versiyonu olduğu söylenebilir. Dünya Sağlık Örgütü, 9 Ağustos’ta EG.5 ile ilgili yayınladığı son raporda EG.5’in "gözlem altındaki varyant" olan ve statüsü "izlenmesi gereken varyant" olarak değiştirdiğini duyurdu. Varyantın yaygınlığında istikrarlı bir artış olurken, varyantın oluşturduğu halk sağlığı riskini "küresel düzeyde düşük" olarak değerlendirdi.  Yale Üniversitesi’nden Dr. Roberts, bunun diğer yeni türlerden çok da farklı olmadığını açıklıyor.  Yeni varyantın Eris lakabı da, Yunan mitolojisinin fitne ve fesat tanrıçasından geliyor. Dünya Sağlık Örgütü, bu isimlendirmeyi varyantın akılda kalması güç terminolojik ismine alternatif olarak seçiyor. Semptomlarda farklılık var mı? Yeni varyantın semptomlarında belirgin bir fark yok. Yale Üniversitesi’nden Dr. Roberts, diğer Omicron türleri gibi, EG.5'in de üst solunum yollarını enfekte etme eğiliminde olduğunu ve burun akıntısı, boğaz ağrısı ve diğer soğuk algınlığına benzer semptomlara neden olduğunu açıklıyor.  Ancak 65 yaş ve üzeri ya da bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin, virüsün alt solunum yollarına giderek ciddi hastalıklara neden olma riski hala baki. Hangi ülkelerde görüldü? Dünya Sağlık Örgütü’ne göre aralarında Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Kore Cumhuriyeti, Japonya, Kanada, Avustralya, Singapur, Britanya, Fransa, Portekiz ve İspanya'nın da bulunduğu 51 ülkede enfeksiyonlar bildirildi. Örgüt, artış gözlemlenen ülkelerde detaylı raporlama yapılmasını talep ediyor. Bazı uzmanlar, bu ülkelerdeki risk grubundaki kişilerin korunması için kapalı alanlarda maske takabileceğini söylüyor. Sağlık Bakanı Koca koronavirüsün yeni varyantlarının 23 Ağustos 2023 itibariyle Türkiye'de görülmediğini belirtti. Koca’nın değerlendirmesine göre hastane yatışını daha da artıran herhangi bir durum ve kapandığımız dönemlere geri dönme söz konusu değil. DW Türkçe’ye konuşan Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü ve Prof. Dr. Mehmet Ceyhan eskisi kadar çok Covid-19 testi yapılmadığı için Türkiye'de yeni varyantların tespit edilmesinin güç olduğunu kaydetti. Özlü, şu an bir risk görmediğini aktarırken Ceyhan da şu aşamada ağır bir klinik seyrinin olmadığını söyledi. Aşılar yeni varyanta karşı koruyucu mu? Türkiye'de uygulanan BioNTech, Sinovac ve Turkovac aşılarının yeni varyantlara karşı koruyucu olup olmadığına dair bir açıklaması yok. Türkiye’de uygulanmayan Moderna ise yaptığı denemelerde aşılarının Eris'e karşı koruyucu olduğunu duyurdu. BioNTech yeni varyantlara karşı geliştirdiği yeni aşılarını sonbaharda piyasaya sürmeye hazırlanıyor. BioNTech’e göre yeni aşı, Eris alt varyantına karşı nötralize edici aktiviteye sahip. Birleşmiş Milletler’in Aşı Ortaklığı GAVİ, bütün bu bilinmezliklere rağmen Covid-19 aşılarının ciddi hastalıklara karşı koruma sağlama oranının hala yüksek olduğunu kaydediyor. Çünkü en az iki doz Covid-19 aşısı olmak, hiç aşı olmamaya kıyasla EG.5'e karşı daha hızlı ve daha güçlü bir bağışıklık tepkisi oluşturuyor. Bu da ciddi hastalık, hastaneye kaldırılma veya ölüm olasılığını azaltıyor. Endişelenmeli miyiz? EG.5 varyantının dünya çapında yaygınlığı giderek artsa da yetkili sağlık kuruluşlarına göre şu an için varyantın ciddi hastalıklara neden olduğuna dair bir işaret yok. DSÖ'ye göre bu türün halk sağlığı riski, önceki dolaşımdaki varyantlara yakınlığı nedeniyle daha düşük. Yine de önümüzdeki günlerde vakalarda artışa neden olabilir. Reading Üniversitesi'nden mikrobiyolog Dr. Simon Clarke, Daily Mail'e verdiği röportajda, Covid-19’un değişmeye ve yeni koşullara uyum sağlamaya devam edeceğini aktardı:  "Bu yüzden, yeni varyantlar ortaya çıktığında ve artan sayıda enfeksiyona neden olduğunda şoka girmemeli veya endişelenmemeliyiz. Aşılamanın ağır hastalığa karşı sağladığı koruma hala iyi durumda. Vaka sayıları azalıp artarken, hastaneye yatışlar ve ölüm oranları düşük kalıyor. Bu güven verici."