Ekonomi yönetimi, asgari ücrette zam tartışmalarını kendi belirlediği çerçevede tutma çabasını sürdürüyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun toplanmasına kısa bir süre kala, yurttaşın “Ülkenin ana sorunu” dediği ekonomik kriz, iktidarın gündemine girmiyor.

Asgari ücret zammında tartışılan oranlar, IMF programına odaklanırken yurttaşın enflasyon beklentilerine ise yaklaşmıyor. Bu ay düşmesine rağmen yurttaşın enflasyon beklentisi, zam tahminlerini 3’e katladı.

Yurttaşın enflasyon beklentileri, hem OVP’yi hem de TCMB tahminlerini katladı. TCMB’nin, 2025’in sonunda yüzde 21 olacağını tahmin ettiği yıllık enflasyonda, yurttaşın tahminleri sektörlerden ve iktidardan daha yüksek gerçekleşti.

Hanehalkının 12 ay sonrası için yıllık enflasyon tahmini, 3,1 puan azalarak yüzde 64,1 seviyesine geldi. Merkez’in yüzde 21‘lik tahmininden daha yüksek olan yurttaşın gelecek 12 aylık dönemde de enflasyondan beklentisi kötümser. Önümüzdeki 1 yılda enflasyonun düşeceğini bekleyen hanehalkı oranı bir önceki aya göre 2 puan azalarak yüzde 26,3 seviyesinde gerçekleşti.

TCMB tahminlerine en yakın tahmini, piyasa katılımcıları yaptı. Piyasa katılımcılarının 12 ay sonrası için yıllık enflasyon tahmini yüzde 27,2 oldu. Reel sektörün tahmini ise yüzde 47,8. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise bu tabloya “olumlu” yaklaştı. Şimşek, hanehalkının yüzde 64 olan enflasyon beklentisi için yaptığı sosyal medya paylaşımında “Dezenflasyon süreci tüm kesimlerde enflasyon beklentilerini olumlu etkiliyor” yorumunda bulundu.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ise asgari ücret tartışmalarına ilişkin yorum yapmadı ve komisyon toplantısını işaret etti. Işıkhan, aralık ayında başlayacak asgari ücret görüşmelerine ilişkin, "Süreci geçen seneki gibi yürüteceğiz. Aralık ayının ilk haftası ya da ikinci haftası taraflarla bir araya geleceğiz. Biz hazırız. Asgari ücret takvimi belli olunca süreci açıklayacağız" ifadelerini kullandı.

Henüz açıklanmayan sürece dair Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da sessizliğini koruyor. Erdoğan’ın Pazartesi günü başkanlık ettiği Kabine toplantısının ardından yapılan açıklamada da asgari ücret zammına ilişkin bir ifade yer almadı.

∗∗∗

Erdoğan’ın “Enflasyona ezdirmeyeceğiz” dediği yurttaş ise ekonomik krizin yükünü derinden hissediyor. Araştırma şirketi Ipsos’un Ekonomi Dosyası araştırmasının ekim ayı verileri, her geçen gün alım gücü eriyen yurttaşın krizini gözler önüne serdi. Ankete katılan her 5 kişiden 4’ü, “Ülkenin en önemli sorunu ekonomi” dedi. Katılımcılar, enflasyon ve işsizliğin artmasını beklerken 10 kişiden 6’sı ise ekonominin gelecek aylarda daha da kötü olmasını bekliyor.

• "Türkiye’nin en önemli sorunu ekonomidir” diyenlerin oranı: %75

• "Türkiye ekonomisinin durumu kötü” diyenlerin oranı: %80

• “Türkiye ekonomisi önümüzdeki aylarda daha da kötü olur” diyenlerin oranı: %59

• “TL’nin dolar ve avro karşısında değeri düşmeye devam edecek” diyenlerin oranı: %66

• “Enflasyon artacak” diyenlerin oranı: %70

• “İşsizlik artacak” diyenlerin oranı: %70

• “Alım gücüm azaldı” diyenlerin oranı: %70

Kaynak: Ipsos Ekonomi Dosyası - Ekim 2024

∗∗∗

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın fiyatlarını Ankara’daki marketlerden derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir gıda sepetini esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Kasım 2024 sonuçları açıklandı.

Buna göre gıda fiyatlarında yükseliş trendi kasım ayında hızlanarak devam etti. Son 54 aydır, yani 4 buçuk yıldır aralıksız olarak artan gıda fiyatlarında kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 6,9 oranında artış yaşandı. Yılın geride kalan 11 aylık döneminde yüzde 57,3 oranında artan gıda fiyatlarında son bir yıllık dönemde ise yüzde 67,1 oranında artış yaşandı. KAMUAR’ın araştırmasına göre gıda fiyatlarında bir önceki 12 aylık ortalamalara göre son 12 aylık dönemdeki artış ise yüzde 82 olarak gerçekleşti.

Harcama gruplarına bakıldığında ekmek-pirinç fiyatları önceki aya göre ortalama yüzde 4,9 oranında artarken et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 4 oranında yükseliş oldu. Yağ harcamaları ise yüzde 5,2 oranında arttı. Meyve fiyatlarının yüzde 30,2 oranında yükseldiği kasım ayında sebze fiyatlarında da bir önceki aya göre yüzde 14,3 oranında artış oldu.