ABD'nin hiç vazgeçmediği hayali

ABD'nin hiç vazgeçmediği hayali

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Müsteşarı Celeste Wallander'ın açıklamaları ilk değil... Emekli Amiral Atilla Kıyat açıklamıştı... ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Müsteşarı Celeste Wallander, Rusya-Ukrayna savaşı sonrası, 24 Şubat 2022’den bu yana yürürlükte olan Montrö’nün 19. maddesinin değiştirilmesini istedi. Wallander, ayrıca sözleşmenin aşamalı olarak yürürlükten kaldırılması konusunda Türkiye ile birlikte çalışmaya istekli olduklarını açıkladı. Wallander'ın açıklamaları, İsveç'in NATO üyeliğine verdiği onay sonrası ABD'nin Türkiye'ye yönelik yeni bir taviz dayatması olduğu yorumlarına neden oldu. Montrö'nün 19. maddesine göre boğazlar, savaşan tarafların savaş gemilerine kapatılıyor. Sözleşme sayesinde Türkiye, boğazların güvenliğini sağlıyor. NE OLMUŞTU? Ocak ayı başında İngiltere'nin Ukrayna'ya hibe ettiği mayın avlama gemilerinin Karadeniz'e sokulmak istenmesi üzerine Türkiye, Montrö’nün 19. Maddesini hatırlatarak bu talebi geri çevirmişti. O süreçte, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, NATO üyesi Türkiye'nin, Ukrayna'daki savaş devam ettiği sürece gemilerin İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanmasına izin vermeyeceğini müttefiklerine bildirdiğini belirtmiş, Türkiye'nin Karadeniz'de gerilimin tırmanmasını önlemek için Montrö Anlaşması'nı tarafsız ve titiz bir şekilde uyguladığını eklemişti. New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) binasında düzenlediği basın toplantısında konuya deyinen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye'nin Montrö Sözleşmesi'nin hükümlerini kesin bir şekilde uyguladığını belirterek, ABD'nin sözleşmeyi değiştirme konusunda başarılı olamayacağını ifade etmişti. ABD'NİN DAYATMASI 104 amiral arasında bulunan ve açılan soruşturma kapsamında ifadeye çağrılan Emekli Koramiral Atilla Kıyat, 2019 yılında Sözcü Gazetesi'nden Saygı Öztürk'e ABD'nin Montrö konusundaki tutumunu ortaya koyan dikkat çeken bir açıklamada bulunmuştu. Kıyat, 2009'da ABD'nin Ankara büyükelçisi olan James Jeffrey'in Montrö'yü delme fikrini dayattığını aktarmıştı: “Beni ziyaret edip sözleşmeyi delme fikrini anlattı. Karşı çıktım. İtiraz eden askerler kumpas mağduru oldu.” AMİRALLERDEN TEPKİ Emekli Amiraller Cem Gürdeniz ve Mustafa Özbey de sosyal medya hesaplarından Wallander'ın açıklamalarına tepki gösterdi. Cem Gürdeniz paylaşımında şu ifadeleri kullandı: “ABD Savunma Bakan Yardımcısı Bayan Celeste Wallender dünkü basın toplantısında Ankara’nın 24 Şubat 2022’den bu yana yürürlükte olan Montrö’nün 19.madde uygulamasını değiştirmesini ve boğazları NATO savaş gemilerine açacak şekilde yorumlamasını istemiş ve özellikle Türkiye ile bu konuda çalışmak istediğini söylemiş. Montrö Sözleşmesinin ve Türk Boğazlarının sahibi bir devlet olarak Montrö uygulamalarına karışmak Egemenliğimize doğrudan müdahale sayılır. ABD Karadeniz’de NATO genişlemesi nedeniyle başlamasına neden olduğu savaşı durdurmak yerine Rusya’yı kışkırtmaya devam ederek uzatmayın istiyor. Türkiye bu konuda asla hata yapmamalıdır. Diğer yandan ABD çöküşün ve karmaşanın içindeki bir devlet olarak Lozan ve Montrö’ye taraf olmadığı halde bu cüreti nereden alıyor, ona bakmak gerekir. Daha dün İsveç’in NATO üyeliği iktidar ve ana muhalefet ile tam kadro mecliste onaylandığı bir konjonktürde ABD Savunma Bakan Yardımcısının konuşması pek de sürpriz sayılmamalı. Neocon emperyalizmi sınır tanımıyor. Türkiye’nin verdiği her tavizden sonra daha çoğunu isteyecektir.” Emekli Amiral Mustafa Özbey de 104 Amiral'in yargılandığı davayı hatırlatarak tepki gösterdi: "Montrö Sözleşmesi Türkiye'nin Lozan Sözleşmesi ile birlikte iki kurucu belgesidir; virgülüne bile dokunmayın diye duyuruyu imzalayan emekli Amiralleri tutuklayıp, elektronik kelepçe vurdular. 12 yıl hapis istemiyle yargıladılar. Askerî tesislere girişleri yasaklandı."