Van'ı Bahçesaray ilçesine bağlayan 120 kilometrelik karayolu, 4-5 Şubat 2020'de meydana gelen ve 42 kişinin yaşamını yitirdiği iki çığ felaketiyle gündeme geldi ancak felaketin üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen ulaşım sorunu çözülemedi.

Bahçesaraylı Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Gülşen Orhan’ın verdiği tünel sözünün ise üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen ilçenin ulaşım sorunu gündemde.

Yaklaşık 14 bin kişinin yaşadığı ilçeye ulaşmak isteyenler, yolculuğa başlamadan önce tüm hazırlıklarını yapıyor. Yolda mahsur kalma ihtimaline karşın, yanlarına battaniye ve yiyecek de alan yolcular yerlerine oturup, yeterli yolcu sayısına ulaşıncaya dek minibüsün hareket etmesini bekliyor. Kış aylarında Bahçesaray yolcuğu sabah saatlerinde başlıyor. 2020 yılında çığ felaketinin yaşandığı Karabet (Kirapêt) Geçidi trafiğe kapalı tutulduğu için araçlar Bitlis’in Hizan ilçesi üzerinden ilçeye ulaşmaya çalışıyor. Bu yolculuk, hava durumuna ve yol koşullarına göre çoğu zaman 6 saati buluyor.

Yolcu Garbi Kargilli

Bahçesaray minibüslerinin hareket noktasında konuştuğumuz, her şoför ve yolcu korkusunu dile getiriyor. Yolculardan biri olan Garbi Kargilli, hissettiği korkuyu şöyle anlatıyor: “Yedi ay boyunca bu çileyi çekiyoruz. Ulaşım zor, yolculuk uzun, yol kötü, çoğu zaman kapalı. Yola çıkmadan önce her şeyi düşünüyoruz. Artık yeter! Bir tünel yapılmasını istiyoruz. Yola çıkarken, korkuyoruz. Karlı dağları, tehlikeli çığ bölgelerini aşıyoruz. Gözümüzü bir saniye bile dağlardan ayıramıyoruz.”

Minibüs şoförü Derviş Leymun

Yolcuların yaşadığı korkuyu ise şoförler her gün yaşıyor. “Sabah evden çıkarken ailemizle vedalaşıyoruz” diyen minibüs şoförü Derviş Leymun, seçim dönemlerinde verilen ‘tünel’ sözlerinin tutulmamasından şikayet ederek, “Seçim geçtikten sonra, bir sonraki seçime kadar verdikleri sözleri unutuyorlar” diyor.

Yolcu Serkan Güç

Bahçesaray’da acil durumdaki hastalar, yollar kapalı olduğu için, ambulans helikopterle ilçeden alınıp il merkezindeki farklı bir hastaneye nakledilebiliyor. Fakat tedavisi için düzenli olarak Bahçesaray ile Van arasında mekik dokumak zorunda kalan hastalar da var. Bu hastalardan biri de Serkan Güç. Geçirdiği göz nakli ameliyatından sonra tedavisini ve kontrollerini devam ettirebilmek için her seferinde Bahçesaray’dan Van’a gelmek zorunda kaldığını belirten Güç, yaşadığı mağduriyeti ve hissettiği ‘ayrımcılığı’ şu cümlelerle anlatıyor: “Geçen gün hastaneden bir randevu almıştım ama gelemedim. Burada evinde misafir olabileceğimiz bir akrabamız yok. Mecburen otelde kalmak zorundayım. Bütün Bahçesaray halkı çözümün ne olduğunu biliyor. Kime sorsanız ‘tünel’ diyecek. Başka bir bölgede, başka bir şehirde olsaydı şimdiye dek çoktan tünel yapılmıştı. Bu da aklımıza 'bir ayrımcılık yapılıyor’ düşüncesini getiriyor.”

Bahçesaray Minibüs Kooperatifi Başkanı İlhami Burta

Bahçesaray, yolunun kardan yılın yaklaşık 6 ayı kapalı olması sebebiyle, 'Dokuzuncu Gezegen' mahlasıyla anılıyor. Yaz-kış demeden bu zorlu yolu geçmek zorunda olan minibüsçüler adına konuşan Bahçesaray Minibüs Kooperatifi Başkanı İlhami Burta, Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'yı hatırlatarak, "Uzaya gidiyoruz ama Bahçesaray'a gidemiyoruz" diyor. Burta yaşanılan sorunları şöyle dile getiriyor: “Biz 6 ay Van’a, 6 ay Allah’a bağlıyız. Artık çağ değişti. Şimdi artık uzaya gidiyoruz ama Bahçesaray’a gidemiyoruz. Bahçesaray yolunda yıllar önce bir kar tüneli yapıldı. O tünel, sadece yaz aylarında hayvanların gölgelenebilecekleri bir alan olarak iş görüyor. Tünelin yanlış yerde olduğunu düşünüyoruz. Alper Bey uzaya gitti, biz Bahçesaray’a gidemiyoruz.”

Bahçesaray yolu - Fotoğraf: AA

Bahçesaray yoluna çıkan her şoförün diğer şoförlerle helalleştiğini belirten Burta, tünel yapılması gerekirken yolun kilitli demir bariyerlerle kapatılmasına tepki gösteriyor: “Bir yola çığ düşüyor diye, çözüm o yolu kapatmak değildir. Bir uçak düşünce, havalimanı kapatılır mı? Kalıcı bir çözüm üretilmesi gerekiyor. Bir an evvel Bahçesaray yoluna tüneller yapılmalıdır. Çözüm arıyorsak, çözüm budur. Ancak 2020 yılında yaşanan çığ felaketinin ardından herhangi bir çalışma maalesef yapılmadı. O gün verilen sözler orada kaldı. Halen aynı korkuyla, o yolu gidip dönüyoruz.

Bahçesaray yolu, kış aylarında çığ tehlikesine karşın ulaşıma kapatılıyor - Fotoğraf: AA

Bahçesaraylı, AK Parti 23. ve 24. Dönem Van Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Gülşen Orhan, 2018 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Van’ın Gevaş ve Bahçesaray ilçeleri arasında 9 kilometre uzunluğunda iki yeni tünel yapılacağını açıklamıştı. Orhan ayrıca çalışmaların bittiğini, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın projenin ihalesini yapacağını belirtmişti.

4 ve 5 Şubat 2020 tarihinde Van-Bahçesaray karayolunun 33'üncü kilometresine iki kez çığ düştü. 4 Şubat’ta meydana gelen ilk çığın altında bir iş makinesi ve bir minibüs kaldı. Bu faciada ilk belirlemeye göre 5 kişi öldü. Daha sonra çığ altında kalan 2 kişiyi bulmak için arama çalışması başlatıldı. Bölgede, aralarında AFAD, UMKE, Jandarma ve itfaiye ekiplerinin de bulunduğu 350 kişi görevlendirildi. Çalışmaların yapıldığı noktaya bir gün sonra, yani 5 Şubat tarihinde, sabah saatlerinde ikinci kez çığ düştü. İkinci çığ felaketinde ise 33 kişinin yaşamını yitirdiği ve arama çalışmalarının devam ettiği açıklanmıştı. Ertesi gün devam eden arama çalışmalarında üç kişinin daha cesedine ulaşıldı. Ancak bir itfaiye erine henüz ulaşılamamıştı. İtfaiye eri Mehmet Can Daşdemir’in cansız bedenine ise 39’uncu günde ulaşılabildi.